Đường sắt Bắc-Nam lại bị 'xé toạc' vì bão: 'Vết đứt' 9 mét và kịch bản chuyển tải lặp lại

Cơn bão số 13 vừa đổ bộ đã giáng một đòn chí mạng vào 'xương sống' thép của quốc gia, một lần nữa phơi bày sự mong manh của hạ tầng giao thông huyết mạch. Tại khu vực Nam Trung Bộ, mưa lũ kinh hoàng đã gây ra một sự cố sạt lở cực kỳ nghiêm trọng, 'xé toạc' một đoạn dài của tuyến đường sắt Bắc-Nam và khiến hoạt động vận tải రైలు hoàn toàn tê liệt. Hàng loạt chuyến tàu phải dừng bánh, hàng nghìn hành khách mắc kẹt, và một kịch bản 'dã chiến' quen thuộc lại được tái diễn: huy động ô tô để thực hiện một cuộc chuyển tải quy mô lớn qua vùng lũ. Sự việc không chỉ là một sự cố đơn lẻ, mà còn là một hồi chuông báo động về một vấn đề mang tính hệ thống đang lặp đi lặp lại với tần suất đáng báo động.

Luận giải về 'vết đứt' sâu 9 mét tại cung Vân Canh – Phước Lãnh

Tâm điểm của sự cố lần này nằm ở khu gian Vân Canh – Phước Lãnh, đoạn qua ranh giới giữa Phú Yên và Bình Định. Sức tàn phá của cơn bão đã biến nơi đây thành một khung cảnh tan hoang. Dòng nước lũ hung dữ đã hoạt động như một 'lưỡi dao' khổng lồ, khoét sâu vào nền đường sắt, tạo ra một 'vết đứt' với những con số gây choáng váng: dài khoảng 100 mét và bị khoét sâu tới 9 mét.

Hình ảnh từ hiện trường cho thấy một cảnh tượng khó tin: toàn bộ phần nền đường và ta luy bảo vệ đã bị cuốn trôi hoàn toàn, để lại những thanh ray và tà vẹt bê tông lơ lửng một cách chơ vơ giữa không trung. 'Xương sống' của quốc gia đã thực sự bị gãy. Với một hư hỏng ở quy mô này, không một đoàn tàu nào có thể đi qua, buộc ngành đường sắt phải ra quyết định phong tỏa khẩn cấp đoạn từ ga Bình Sơn đến ga Diêu Trì, chấp nhận sự chia cắt tạm thời giữa hai miền đất nước.

Kịch bản quen thuộc: Dừng tàu, chuyển tải và hoàn vé

Ngay lập tức, một kịch bản đã trở nên quá quen thuộc trong những mùa mưa bão gần đây được tái khởi động. Để đảm bảo an toàn, hàng loạt chuyến tàu Thống Nhất đã bị hủy hoặc phải dừng khẩn cấp:

• Tàu tạm dừng chạy: Các mác tàu SE21/SE22 (tuyến Sài Gòn - Đà Nẵng) và SE5/SE6 (tuyến Sài Gòn - Hà Nội) xuất phát trong ngày 7/11 đều bị hủy.
• Tàu dừng dọc đường: Các đoàn tàu đang trong hành trình như SE3, SE1 (chiều Bắc - Nam) và SE22, SE8, SE6, SE21 (chiều Nam - Bắc) đều phải dừng lại tại các ga lân cận để tránh bão và chờ đợi phương án xử lý.

Đối với những hành khách có hành trình bị ảnh hưởng, ngành đường sắt đã thông báo chính sách hoàn trả 100% tiền vé, một động thái cần thiết để giảm bớt thiệt hại cho người dân. Tuy nhiên, đối với những hành khách đang mắc kẹt giữa đường, một chiến dịch chuyển tải 'dã chiến' bằng ô tô đã được triển khai, đưa hành khách qua đoạn đường bị chia cắt giữa ga Tuy Hòa (Phú Yên) và ga Diêu Trì (Bình Định). Đây là một nỗ lực hậu cần khổng lồ và đầy thách thức, nhưng cũng cho thấy sự bị động và giải pháp tình thế lặp đi lặp lại của ngành đường sắt mỗi khi thiên tai ập đến.

Vấn đề mang tính hệ thống: Lời cảnh báo từ những cơn bão liên tiếp

Điều đáng báo động nhất là sự cố do bão số 13 không phải là một sự kiện cá biệt. Ngay trong tháng 10 trước đó, bão số 12 cũng đã gây ngập nặng tại khu vực Trung Bộ, buộc ngành đường sắt phải dừng hàng chục chuyến tàu và tổ chức chuyển tải hàng nghìn hành khách. Việc hai sự cố nghiêm trọng xảy ra liên tiếp trong hai tháng cho thấy đây không còn là vấn đề của một cơn bão cụ thể, mà là một vấn đề mang tính hệ thống về sức chống chịu của hạ tầng đường sắt Việt Nam.

Tuyến đường sắt Bắc-Nam, với tuổi đời hơn một thế kỷ, được xây dựng theo công nghệ cũ và đi qua nhiều khu vực có địa hình, địa chất phức tạp. Nó giống như một người lớn tuổi với 'bộ xương' đã lão hóa, ngày càng trở nên yếu ớt trước những 'cú đấm' ngày càng mạnh và thường xuyên hơn của thời tiết cực đoan do biến đổi khí hậu. Những 'vết đứt' như ở Vân Canh – Phước Lãnh có thể sẽ không còn là hi hữu, mà sẽ trở thành một rủi ro thường trực mỗi mùa mưa bão.

Hướng tới một giải pháp bền vững

Những nỗ lực của các công nhân đường sắt trong việc khắc phục sự cố và đảm bảo an toàn cho hành khách là vô cùng đáng ghi nhận. Tuy nhiên, việc liên tục phải 'chữa cháy' bằng các giải pháp tình thế như chuyển tải bằng ô tô cho thấy sự cấp thiết của một chiến lược dài hạn. Ngành giao thông vận tải Việt Nam cần một cuộc đầu tư quy mô lớn và toàn diện vào việc nâng cấp, gia cố và hiện đại hóa tuyến đường sắt Bắc-Nam. Các giải pháp công nghệ mới về cảnh báo sớm sạt lở, các công trình kè, cống thoát lũ kiên cố cần được ưu tiên triển khai tại các khu vực xung yếu.

Nếu không có một chiến lược bền vững, 'xương sống' thép của quốc gia sẽ còn tiếp tục bị 'gãy' mỗi khi mùa bão đến, gây ra những thiệt hại to lớn về kinh tế và làm xáo trộn cuộc sống của hàng triệu người dân. Câu chuyện của những chuyến tàu bị chia cắt bởi bão số 13 một lần nữa là một lời nhắc nhở không thể mạnh mẽ hơn về điều đó.