Sự Trỗi Dậy Công Nghệ và Tự Động Hóa Của Trung Quốc và Những Tác Động Toàn Cầu

Nội dung được phân tích dưới đây nhấn mạnh sự chuyển dịch của Trung Quốc từ "công xưởng giá rẻ" sang cường quốc công nghệ và tự động hóa, đồng thời nêu bật những mối lo ngại về khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp phương Tây, đặc biệt trong ngành công nghiệp ô tô.

I. Sự Phát Triển Vượt Bậc Của Kỹ Thuật và Tự Động Hóa Tại Trung Quốc

1. Sự Choáng Ngợp Của Lãnh Đạo Phương Tây

• Tâm trạng "Nhỏ Bé": CEO Ford, Jim Farley, bày tỏ sự lo lắng sâu sắc sau chuyến thăm các nhà máy Trung Quốc, mô tả chất lượng và chi phí xe (bao gồm cả các cải tiến kỹ thuật như phần mềm tự lái, nhận dạng khuôn mặt) là vượt trội so với phương Tây. Ông cảnh báo rằng Ford sẽ không còn tương lai nếu thua trong cuộc cạnh tranh toàn cầu này.

• "Nhà Máy Tối" (Dark Factories): Tỷ phú Andrew Forrest và Giám đốc Greg Jackson đều chứng kiến những nhà máy tự động hóa hoàn toàn, nơi robot thực hiện phần lớn công việc lắp ráp sản phẩm (như xe điện, điện thoại di động) mà không cần công nhân (chỉ có một số ít để giám sát), minh chứng cho mức độ tự động hóa cực cao.

2. Sự Chuyển Dịch Từ "Giá Rẻ" Sang "Công Nghệ Cao"

• Lãnh Đạo Công Nghệ Giá Trị Cao: Trung Quốc đã chuyển trọng tâm từ sản xuất hàng hóa chất lượng thấp sang dẫn đầu trong các lĩnh vực công nghệ giá trị cao và phát triển nhanh như xe điện (EV), pin, tấm pin mặt trời, turbine gió, drone và robot tiên tiến.

• Chính sách "Made in China" và "Jiqi Huanren": Chính phủ Trung Quốc đã tích cực thúc đẩy tự động hóa thông qua chính sách "thay thế con người bằng máy móc" (jiqi huanren) và cung cấp ưu đãi thuế lớn (hoàn lại 1/5 chi phí đầu tư robot công nghiệp) cho doanh nghiệp.

3. Thống Kê Robot Vượt Trội

• Số Lượng Triển Khai Áp Đảo: Trong giai đoạn 2014-2024, số lượng robot công nghiệp tại Trung Quốc tăng từ 189.000 lên hơn hai triệu. Năm 2024, Trung Quốc triển khai 295.000 robot, nhiều hơn tổng số của tất cả các quốc gia còn lại cộng lại (Nhật Bản, Mỹ, Hàn Quốc, Đức).

• Mật Độ Robot Cao Hơn: Về mật độ, Trung Quốc sở hữu 567 robot trên 10.000 công nhân sản xuất, vượt xa Đức (449), Mỹ (307) và Anh (104), cho thấy mức độ tự động hóa trên đầu người lao động cũng cao hơn rõ rệt.

II. Nguy Cơ và Tác Động Đối Với Phương Tây

1. Khủng Hoảng Cạnh Tranh Trong Ngành Công Nghiệp Ô tô

• Tốc Độ Đổi Mới Nhanh Chóng: Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc có thể phát triển và tung ra mẫu xe chỉ trong nửa thời gian so với các nhà sản xuất châu Âu.

• Sự Thâm Nhập Thị Trường: Các hãng xe Trung Quốc, như BYD, đang tăng trưởng mạnh mẽ ở châu Âu (doanh số tại Anh tăng gấp 10 lần so với cùng kỳ), với sản phẩm được đánh giá cao về giá thấp và trang bị tốt.

• Thực Tế Cạnh Tranh: Dù có rào cản bảo hộ tại Mỹ, Jim Farley vẫn thừa nhận Trung Quốc đang là "ông lớn" trong ngành công nghiệp xe điện toàn cầu.

2. Sự Cần Thiết Phải Bắt Kịp

• Nâng Cao Năng Suất và Đối Phó Già Hóa Dân Số: Chuyên gia Rian Whitton và Sander Tordoir đều nhận định tự động hóa là giải pháp để tăng năng suất và ứng phó với tình trạng già hóa dân số đang diễn ra tại cả Trung Quốc và châu Âu.

• Vấn Đề An Ninh và Giá Trị Cao: Ngành công nghiệp robot có giá trị cao và tác động đến lĩnh vực quân sự. Việc Trung Quốc dẫn trước về công nghệ này là một vấn đề đáng chú ý về an ninh đối với châu Âu.

• Cảnh Báo về "Thất Nghiệp do Không Tự Động Hóa": Whitton cảnh báo rằng nguy cơ thất nghiệp nghiêm trọng sẽ xảy ra ở những quốc gia không tự động hóa, chứ không phải do tự động hóa. Việc không hiện đại hóa sẽ khiến các nhà máy phương Tây "tối" vì không còn hoạt động (chấm dứt sản xuất).

III. Kết Luận Chiến Lược

Sự trỗi dậy của Trung Quốc trong kỹ thuật và tự động hóa không chỉ đơn thuần là sự tăng trưởng sản xuất, mà là một sự chuyển đổi chiến lược toàn diện được hỗ trợ bởi chính sách nhà nước nhằm duy trì chuỗi cung ứng toàn cầu và đối phó với thách thức nhân khẩu học.

Đối với các nền kinh tế phương Tây, việc không tăng cường triển khai robot và tự động hóa sẽ không chỉ dẫn đến mất lợi thế cạnh tranh về chi phí và chất lượng, mà còn đe dọa sự tồn tại của ngành sản xuất trong nước, đặt ra yêu cầu cấp bách phải hành động để bắt kịp tốc độ đổi mới của Trung Quốc.