Tăng tốc nội địa hóa ôtô Việt Nam: Bản đồ khu vực đang như thế nào?

Ngành ô tô Việt Nam đang trải qua giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ nhất trong nhiều năm gần đây. Theo Cục Thống kê – Bộ Tài chính, chỉ trong 9 tháng đầu năm, sản lượng ô tô lắp ráp trong nước đạt 338.400 xe, tăng hơn 52% so với cùng kỳ năm ngoái. Một con số phản ánh rõ rệt sức bật của ngành “công nghiệp bốn bánh” nội địa.

Tuy nhiên, phía sau bức tranh tăng trưởng ấy là câu hỏi lớn: tỷ lệ nội địa hóa – thước đo năng lực tự chủ sản xuất – đang ở mức nào, và liệu Việt Nam đã thật sự tiến gần “công xưởng ô tô Đông Nam Á”?

🇻🇳 Bức tranh nội địa hóa: Không “u ám” như nhiều người nghĩ

Trong khuôn khổ phiên họp cấp cao “Toàn cảnh Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025”, ông Vũ Văn Tiền, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Geleximco, từng nhận định rằng ngành chế tạo trong nước “vẫn chưa bứt phá”, với tỷ lệ nội địa hóa ô tô chỉ dao động 5–20%.

Thế nhưng, thực tế lại cho thấy bức tranh sáng màu hơn nhiều.
Các hãng xe như Toyota, Thaco hay VinFast đều đã đạt được mức nội địa hóa đáng kể – thậm chí vượt xa con số được nhắc đến.

• Toyota Việt Nam: Tỷ lệ nội địa hóa trung bình 40%, riêng Toyota Vios đạt 43% – một trong những mẫu sedan có hàm lượng linh kiện nội địa cao nhất.
  Hãng hiện có 58 nhà cung cấp, trong đó 12 doanh nghiệp Việt, cung cấp hơn 1.000 sản phẩm linh kiện các loại.
  

• Thaco (Trường Hải): Không chỉ lắp ráp xe cho Kia, Mazda, Peugeot, BMW, Thaco còn tự sản xuất nhiều linh kiện từ ghế, thân vỏ, kính, nhíp đến cụm điều hòa – thậm chí xuất khẩu linh kiện OEM sang Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và Australia.

• VinFast: Dù mới thành lập năm 2017, chỉ sau 6 năm, hãng xe Việt đã đạt tỷ lệ nội địa hóa hơn 60%.
  Mục tiêu của VinFast là nâng lên 80% vào năm 2026, một cột mốc có thể đưa Việt Nam tiến gần hơn đến nhóm quốc gia có năng lực sản xuất xe mạnh trong khu vực.
  

🔧 Cơ sở nào để tăng tỷ lệ nội địa hóa?

Trong ngành ô tô, tỷ lệ nội địa hóa không chỉ là câu chuyện của linh kiện – nó là thước đo năng lực công nghiệp của cả quốc gia.
Những quốc gia dẫn đầu như Thái Lan hay Indonesia đều đạt tỷ lệ này khoảng 90%, qua đó tạo nền tảng để trở thành “Detroit của Đông Nam Á”.

Để đạt được điều đó, hai yếu tố quyết định là doanh số thị trường và quy mô sản xuất.
Một hãng xe muốn tăng tỷ lệ nội địa hóa cần có sức bán đủ lớn để tối ưu chi phí đầu tư nhà máy, khuôn mẫu và chuỗi cung ứng.
Ngược lại, một thương hiệu có doanh số thấp sẽ khó thu hút các đối tác linh kiện tham gia, vì hiệu quả sản xuất không đủ hấp dẫn.

Đây chính là “nghịch lý con gà – quả trứng” của ngành ô tô Việt: muốn tăng nội địa hóa phải có doanh số, nhưng muốn có doanh số lại cần giá thành cạnh tranh từ nội địa hóa.

⚙️ Hướng đi nào cho ngành ô tô Việt?

Tin vui là, làn sóng đầu tư mới đang ồ ạt đổ về Việt Nam.
Chery – Geleximco, Hyundai Thành Công, Thaco Chu Lai, VinFast Hải Phòng, tất cả đang cùng nhau tạo nên mạng lưới nhà máy, khu công nghiệp hỗ trợ trải dài Bắc – Trung – Nam.

Sự phát triển của ngành lắp ráp trong nước kéo theo hệ sinh thái công nghiệp phụ trợ, mở ra cơ hội lớn để Việt Nam rút ngắn khoảng cách với các nước trong khu vực.

Hiện tại, tỷ lệ nội địa hóa của các hãng lớn như Toyota, VinFast, Thaco đều đã vượt xa mức 20% – một bước tiến không nhỏ so với 10 năm trước.
Tuy còn xa mục tiêu 90% như Thái Lan hay Indonesia, nhưng đường đi đã rõ và tốc độ đang tăng dần.

🔮 Tương lai: Ai dám đầu tư, người đó thắng

Cuộc đua trong ngành ô tô Việt Nam giờ không còn là chuyện “có nhà máy hay không”, mà là ai thật sự đầu tư sâu vào sản xuất, làm chủ linh kiện, chủ động nguồn cung.

Những hãng dừng lại ở mức “lắp ráp đơn thuần” sẽ dần bị loại khỏi cuộc chơi.
Ngược lại, những ai dám đi xa hơn — tự chủ linh kiện, nội địa hóa chuỗi cung ứng — sẽ là người nắm chìa khóa thị trường 100 triệu dân.

Ngành ô tô Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng.
Nếu giữ được đà tăng trưởng này, “giấc mơ công nghiệp ô tô Việt Nam” không còn là điều xa vời – mà có thể trở thành hiện thực trong thập kỷ tới.

📈 Kết luận

“Nội địa hóa không chỉ là sản xuất linh kiện trong nước, mà là hành trình tự chủ công nghệ, tự tin định hình tương lai ngành ô tô Việt.”

Ngành đang đi đúng hướng – và tốc độ ngày càng nhanh.
Việt Nam có thể chưa phải “công xưởng ô tô Đông Nam Á” hôm nay, nhưng chắc chắn đang là tay đua tăng tốc nhanh nhất trên đường đua đó.